Tôi lái xe đưa bà về, bóng gió muốn thuyết phục bà: “Bà ơi, bà ra ngoài ở với chúng cháu vài ngày, ăn chơi cho vui, cũng để chúng cháu báo hiếu. Nếu không quen, cháu sẽ đưa bà về.”
Bà nội cười đáp: “Được.”
Quê hương ngoài cảnh đẹp ra thì chẳng có gì tốt.
Xe dừng lại trước cổng nhà, chưa kịp xuống xe đã nghe thấy Vương quả phụ cùng mấy bà hàng xóm vừa ăn hạt dưa vừa nói chuyện phiếm.
“Đúng vậy! Tôi nói chứ ông Trần vẫn là người tốt, phúc hậu, không nói gì, còn đòi lại được hai trăm tệ cho bà. Cũng không nhìn xem tình làng nghĩa xóm bao năm nay, vậy mà có thể mở miệng đòi tiền bà cơ chứ!”
“Tôi thấy bà ấy tay nghề tốt, không đưa tiền thì không tiện nhờ bà ấy. Hơn nữa, bà ấy như thế nào thì bà cũng biết, chậc. Không đưa tiền thì sợ không nhờ được.”
Vương quả phụ thấp giọng nói: “Bà ta lòng dạ hiểm độc lắm, nếu không phải vì ông già của bà ấy thì bà nghĩ xem có ai thèm để ý đến bà ấy không!”
Nghe mấy câu này mà tức điên lên, bà nội tức giận nói: “Ông ta vẫn luôn giẫm đạp lên tôi để làm người tốt! Danh tiếng tốt đều để ông ta hưởng!”
Tôi nhỏ giọng nói: “Bà ơi, bà xem cháu trút giận cho bà đây!”
Tôi chạy một mạch vào sân, xách thùng phân ở góc ra, tạt một gáo nước phân vào Vương quả phụ!
Vương quả phụ hét lên một tiếng, khi phát hiện trên người toàn là phân, vừa tức vừa giận xông về phía tôi: “Con tiện nhân, tao đánh chết mày!”
Tôi tạt một gáo, hai gáo, ba gáo, tạt đến mức Vương quả phụ vung tay loạn xạ, liên tục lùi lại.
“Cái thứ gì mà cũng dám đứng trước mặt bà tôi, biết bà thèm muốn ông tôi bao nhiêu năm nay, mở miệng ngậm miệng đều nhắc đến, có bản lĩnh thì trèo lên giường đi!”
Xung quanh toàn là tiếng cười đùa, Vương quả phụ từng có một thời với ông nội nhưng đó là chuyện cũ rồi.
Vương quả phụ toàn thân hôi thối, không chịu nổi bị người ta cười nhạo, vừa xấu hổ vừa tức giận quay đầu bỏ chạy.
Một bà hàng xóm khác cũng định nhân cơ hội chạy, tôi tạt một gáo vào người bà ta: “Tôi cho bà chạy à!”
“Là bà nhờ bà tôi nấu cơm, đã nói sẽ đưa hai trăm giờ lại muốn lấy lại, mặt mũi đâu?”
Bà hàng xóm há miệng định mắng, tôi lại tạt một gáo vào mặt bà ta, bà ta vội vàng ngậm miệng, sợ nuốt phải nước phân. “Hai gáo này thưởng cho bà! Hai trăm đồng coi như huề nhau!”
Bà hàng xóm cũng ngậm miệng bỏ chạy.
Tôi xách thùng phân đại sát tứ phương, bố và mẹ đứng một bên vỗ tay: “Đúng là con gái cưng mà!”
06.
Ông nội mặt mày u ám ngồi trong sân, xem ra là cố ý đợi chúng tôi.
Ông ta vừa nhấc mí mắt lên, vừa mỉa mai bà nội: “Sao lại về rồi? Sáng không phải rất có cốt khí sao?”
Bà nội im lặng không nói gì.
Ông nội không truy sát, quay sang bố mẹ tôi, nói với giọng không cho phép nghi ngờ: “Lão nhị, lần này mày phải để xe lại, đừng lái đi.”
Bố tôi ngạc nhiên hỏi: “Tại sao?”
Ông nội khinh thường nhìn bố tôi, nói: “Gia Huy nên tìm bạn gái rồi, cần có xe đi xem mắt cho đàng hoàng. Dù sao nhà mày cũng không có con trai, sớm muộn gì những thứ này cũng là của nó.”
Tôi suýt bật cười vì tức: “Đúng là cóc ghẻ còn đòi ăn thịt thiên nga!”
“Lão già khốn nạn, tôi nói cho ông biết, chiếc xe đó là tôi tự kiếm tiền mua, muốn thì đợi ông chết, tôi đốt cho ông!”
Ông nội nổi giận: “Lão nhị!”
Bố tôi cười giả lả: “Ba cất cái tư tưởng cũ rích đó đi, bây giờ là thời đại nào rồi, nhà con là con bé làm chủ, còn Gia Huy, chúng con không trông cậy được!”
Bác cả đẩy cửa bước ra, bà ta cau có nhìn chúng tôi: “Lão nhị, đừng nói quá lời, sau này mày chết không có ai thắp hương cho đâu!”
Bố tôi vẫn không quan tâm: “Tôi chỉ cần sống vui vẻ khi còn sống, chuyện sau này không cần chị lo!”
Bác cả bị nghẹn họng, ông nội nghiêm mặt lời lẽ chính đáng chỉ trích: “Nhà họ Trần chúng ta chỉ có Gia Huy là con trai, mày tự đi xem đi, nhà nào không đưa gia sản cho con trai!”
Tôi phản bác: “Nhà khác lão đầu sáu mươi tuổi là uống thuốc trừ sâu, sao ông không uống đi!”
Ông nội cầm lấy cái chổi bên cạnh ném về phía tôi, tôi né người tránh được, ông ta chỉ vào tôi mắng: “Con tiện nhân này có ích gì! Sớm muộn gì cũng phải lấy chồng, tiền của mày đều là của Gia Huy!”
Bà nội đột nhiên lên tiếng: “Bây giờ là thời đại mới rồi, tiền của Gia Nghi là của Gia Nghi, không có lý do gì phải cho Gia Huy.”
Đây là lần đầu tiên bà nội công khai phản đối ông nội.
Ông nội tức giận hơn bao giờ hết, ông ta chạy hai bước tới, tát một cái làm bà nội ngã xuống đất: “Không cho mày nói thì mày im miệng!”
Tôi không đợi nắm đấm của ông ta rơi vào người bà nội, liền đá ông ta ra.
Rầm một tiếng, ông nội ngã xuống đất lăn một vòng, ôi ôi kêu đau ôm lấy thắt lưng.
Tôi đỡ bà nội dậy, vừa thương bà vừa châm dầu vào lửa: “Bà ơi, bà sống thế này mà chịu đựng được sao?”
Bà nội che mặt, hồi lâu không nói gì.
Có lẽ là dáng vẻ không đứng dậy nổi của ông nội khiến bà nhận ra ông chỉ lợi hại khi đánh vợ.
Có lẽ là bà đã chịu đựng những ngày tháng này đến tận cùng rồi.
Bà nội kiên định nói với ông: “Ly hôn đi.”
07.
Bầu không khí trong sân lập tức căng thẳng, trên mặt ông nội lúc đầu là kinh ngạc, không thể tin nổi, sau đó là tức giận.
Ông lật người bò dậy khỏi mặt đất, hùng hổ chất vấn: “Thái Thục Phân! Tôi có chỗ nào đối xử tệ với bà!”
“Cả đời bà không kiếm được một xu nào mà ở nhà hưởng phúc, tôi nuôi bà ăn nuôi bà mặc, ngược lại nuôi bà thành kẻ thù! Bà có lương tâm không?”
Xem đi, gã đàn ông đê tiện trước thì ngăn cản vợ kiếm tiền, sau thì lấy lý do “Không kiếm được tiền.” để hạ thấp, chèn ép bà.
Bà nội im lặng không nói nhưng thái độ kiên định.
Ông nội nổi trận lôi đình, liên tục chất vấn: “Bà vì chuyện hôm qua à? Bà chỉ nấu một bữa cơm thôi mà, bà đã lấy của người ta hai trăm đồng! Tôi bắt bà trả lại có gì sai? Chỉ vì chuyện nhỏ như vậy mà bà muốn ly hôn với tôi?”
Sao có thể là chuyện nhỏ được? Ông nội cướp đi không phải là hai trăm đồng, mà là thành quả lao động của bà nội.
Ông còn giẫm đạp lên lòng tự trọng và nhân cách của bà nội, rồi còn tự đắc về điều đó.
Bà nội đứng im không nói, vì tôi ở đây, ông nội không dám động tay vào bà. Ông nổi trận lôi đình, chỉ vào bà: “Được, được, được, bà muốn ly hôn, tôi xem bà già bà ly hôn với tôi thì sống thế nào! Tôi có lương hưu một nghìn năm trăm, bên ngoài có biết bao nhiêu người muốn sống với tôi!”
“Hồi đó nếu không phải bà quỳ xuống cầu xin tôi, tôi đã đá bà từ tám trăm năm trước rồi!”
Bà nội bình tĩnh nói: “Ừ, ông mau đi sống với Vương quả phụ đi.”
Chuyện ông nội và Vương quả phụ hồi trẻ từng có quan hệ mờ ám ầm ĩ khắp nơi, lúc đó bà nội một mình nuôi con làm việc nhà, ông nội không làm việc nhà, lại chạy đi gánh nước, chặt củi, làm việc nặng cho Vương quả phụ.
Hai người mắt đi mày lại, bị dân làng bắt gặp đang lén lút ở ngoài đồng, ông nội vẫn không chịu sửa đổi, thậm chí còn nảy sinh ý định ly hôn.
Bà nội quỳ xuống cầu xin ông, van xin ông quay về gia đình.
Cái quỳ đó đã quỳ gãy xương sống của bà.
Mấy chục năm trôi qua, cuối cùng bà cũng nối lại được xương sống, có thể thẳng tắp sống lưng.
Ông nội mặt mày đen sì, tôi nhân cơ hội nói lớn: “Ông đã không thích bà nội như vậy, vậy thì ngày mai đến cục dân chính ly hôn đi! Tôi sẽ đưa bà nội đi!”
Ông nội cứng rắn nói: “Ly! Ngày mai liền ly!”
08.
Náo loạn đến mức này, bác cả và cô tôi đều xuất hiện.
Bác cả chê bai nói: “Mẹ, mẹ mau xin lỗi bố đi. Để lát nữa thì mẹ không xuống nước được nữa đâu, tuổi này rồi còn làm loạn cái gì.”
Cô tôi cũng cau mày không kiên nhẫn: “Sớm không ly hôn, muộn không ly hôn, lúc này lại đòi ly hôn! Hồi đó mẹ ly hôn chúng con còn có thể coi trọng mẹ! Mẹ cũng nghĩ cho chúng con đi. Tuổi cao như vậy rồi còn đòi ly hôn, nói ra mất mặt lắm!”
Hốc mắt bà nội đỏ hoe, nhìn cô tôi toàn là thất vọng, bà mím chặt môi.
Chú tôi còn trực tiếp hơn, chỉ vào mũi bà nội mắng: “Bà già thần kinh, con gái chúng tôi cũng sắp đi xem mắt rồi, để người ta biết thì còn tìm chồng thế nào được!”
Ngay cả bố cũng không đồng ý nhưng lời nói của ông lại nhẹ nhàng hơn: “Mẹ theo chúng con ra ngoài sống là được rồi, không cần phải làm căng đến mức này.”
Các anh chị em đều ngăn cản, thực ra tôi biết lý do họ không đồng ý.
Họ đều lo lắng bà nội bỏ mặc không chăm sóc, ông nội không có ai hầu hạ.
Bà nội tức đến phát run, tôi vội nắm tay bà: “Bà nội đừng nóng, bình tĩnh nào, bà từ từ nói ra cảm nhận của mình.”
Cơ thể còng xuống của bà nội dần thẳng lên, tôi như thấy được xương sống kiên cường của bà xuyên qua sự biến đổi của những năm tháng yếu đuối.
“Hàng ngày bị đánh bị mắng không phải là các con.”
“Những ngày tháng bị người ta bắt nạt như thế này tôi đã trải qua mấy chục năm rồi, nếu không ly hôn, tôi sẽ chết ở đây mất.”
Cô tôi đỏ hoe mắt, quay mặt đi.
Bố thở dài, thái độ có vẻ cũng đồng ý.
Đến lúc này, bác cả tôi mới nhảy ra, chỉ vào bà nội ghê tởm nói: “Nói trước nhé, ly hôn rồi nhà tôi sẽ không nuôi bà ấy, sau này bà ấy ốm đau đừng đến tìm chúng tôi xin tiền!”
Ông nội có lương hưu, có bảo hiểm y tế, bà nội không có gì cả, bác cả tôi chỉ sợ sau này phải bỏ tiền ra cho bà nội.
Tôi lạnh lùng nói với bác ấy: “Tôi nuôi bà nội, không cần các người quan tâm.”
Tôi cùng bà nội tìm sổ hộ khẩu trong nhà, nói với ông nội: “Ngày mai chín giờ, gặp nhau ở cục dân chính.”
09.
Cuối cùng bà nội cũng cầm được giấy chứng nhận ly hôn.
Bà đứng dưới ánh nắng, tay cầm giấy chứng nhận ly hôn, nụ cười tràn ra từ đôi mắt.
Tôi chụp cho bà bức ảnh như được tái sinh lần nữa này.
Câu đầu tiên mà bà lão sáu mươi tuổi nói khi cầm được giấy chứng nhận ly hôn là——Cuối cùng tôi cũng không phải hầu hạ người khác nữa rồi.
Cả người bà như trút bỏ được gông cùm xiềng xích, nhẹ nhõm hẳn.
Còn người chồng cũ của bà, trong cục dân chính đông đúc người qua lại, đã mất kiểm soát, lớn tiếng chửi bới bà bằng những lời lẽ tục tĩu.
Bà nội thậm chí còn không thèm nhìn ông ta.
Lúc lên xe, bà nội muốn về thu dọn đồ đạc, tôi hào phóng phất tay: “Cần những thứ đồ nát đó làm gì! Cháu sẽ mua cho bà toàn bộ đồ mới!”
Bà nội cười rất vui vẻ, rất thích thú xem phần mềm mua sắm trên điện thoại của mẹ tôi.
Xe chạy trên đường, hai bên đường là những cánh đồng rau lớn, một con chim bay thấp lướt qua cánh đồng.
Bà nội chỉ vào con chim đó nói: “Tôi muốn được tự do như nó.”